Verlichting en andere dwalingen

• Verlichting en andere dwalingen
• Karl Renz
• Uitgeverij Samsara
• ISBN 9789492995568
• Boekbespreking door Mieke Berger

De auteur heeft in de non-duale traditie nooit een persoonlijke leraar gehad, maar zijn benaderingswijze is sterk verwant aan die van leraren als Sri Ramana Maharshi en Sri Nisargadatta Maharaj. Ook hij laat vragenstellers geen enkele ruimte voor het ontwikkelen van concepten, maar ontmantelt deze meteen – kort en krachtig maar tegelijk met veel humor.

Altijd prettig om een boek te lezen over non-dualiteit waarin de auteur zich helder uitdrukt in verfrissend eigen taalgebruik zonder zijn toevlucht te nemen tot sleetse metaforen. Dat draagt bij aan de authenticiteit van zijn boodschap en de leesbaarheid. Dit ook mede dankzij de geslaagde inspanningen van Jan-Willem van den Braak, die de vertaling uit het Duits voor zijn rekening heeft genomen.

Karl Renz is een kunstenaar die klaarblijkelijk een echte bewustzijnsverschuiving heeft ervaren. Hij komt op basis daarvan tot het inzicht dat je onmogelijk je lichaam kunt zijn. Zolang je meent dat jij je lichaam bent, een individu dat geboren wordt en sterft, dan bepaalt het lichaam je vreugde en je verdriet. Je bent dan voortdurend bang dat jou iets kan overkomen. Al snel komt dan de vraag der vragen op: ‘Wie ben ik?’ Het uiteindelijke antwoord valt niet in woorden te vatten, maar Gewaarzijn komt in de buurt en betekent ongeveer: oordeelloos waarnemen.

Natuurlijk gaat het om Zelfrealisatie, wat neerkomt op het besef dat je niet kunt ontsnappen aan wat je bent. “Geniet ervan dat je geen keuze hebt, geniet van de onvermijdelijkheid van je bestaan. Echt genot is inzien dat je nooit iets kunt veranderen aan dat wat je bent.” Dat is overigens ook de strekking van wat bijvoorbeeld Ramesh S. Balsekar ons als paradox voorhoudt: voorbij de onvrijheid, ofwel het denken dat je een individu bent met een ‘vrije wil,’ ligt de echte vrijheid van het onaantastbare, onveranderlijke Zelf. Die essentie is onsterflijk. Alleen wat onwerkelijk is, verdwijnt en sterft. Karl Renz stelt uitdagende vragen die het waard zijn te overdacht te worden, zoals bijvoorbeeld: Ben ik werkelijk dat wat ’s ochtends verschijnt als een ik? Of ben ik wat daaraan voorafgaat?