Verhouden tot …

H et boeddhisme gaat over het mijn verhouden tot.
Mijn verhouden tot geboorte, ziekte, ouderdom, dood. Mijn verhouden tot wat
me in mijn leven toevalt. Mijn verhouden tot de ander en tot mezelf,
mijn gedachten, emoties, drijfveren, mijn goede en mijn slechte
kanten, mijn lichaam, mijn toekomst en mijn verleden. Als mijn
verhouden tot bestaat in afstand nemen, terugdeinzen, verzetten
tegen, ervan af willen komen, mijn ogen sluiten, toe-eigenen of weigeren
los te laten, dan begint de as van het wiel van mijn leven aan
te lopen, hetgeen de etymologische betekenis is van het Sanskriet
woord duhkha, ‘slechte wagenas’. Het stokt. Het wringt. Het knelt.
Ik lijd. Maar als ik stop met me te verhouden tot en samenval met
wat ik feitelijk ben, begint de as van het wiel van mijn leven soepeler
te lopen en krijg ik er zelfs plezier in, hetgeen de betekenis is van
het Sanskriet woord sukha, ‘vreugde’.

Wat lang geleden in mijn leven is gebeurd, is hier en nu. Ik probeer
er niet mee om te gaan, het is er, het is mijn leven en ofschoon
het pijn doet, mag het er zijn. Misschien dat het in de luwte van
mijn niet verhouden tot zijn plaats kan vinden. En misschien dat,
als ik het werkelijk toelaat en het blijf toelaten, de reacties van
het jonge kind die als diepe sporen in mijn leven liggen, in het
samenvallen met wie ik ben worden getransformeerd. Maar misschien
ook niet. Misschien is dat ook minder belangrijk dan mezelf
werkelijk te omarmen zoals ik ben, mijn vader, zijn driftaanvallen,
zijn depressies en zijn dood, en de zich schrap zettende, waakzame
kleine jongen.

Uit: Het afdalen van de berg, Maurice Knegtel Roshi, Uitgeverij Het Juwelenschip