De smaak van verhalen

Unmani – Verschenen in InZicht nr 4. 2019 – Leestijd is ca. 5 minuten

De waarheid over wie of wat we zijn ligt voorbij alle woorden en verhalen en is onmogelijk door het denken te bevatten. Maar spirituele leraren en schrijvers hebben door de eeuwen heen toch verhalen, parabels en metaforen gebruikt om ons te wijzen op de waarheid.

Als leraar weet ik van mezelf dat ik mijn woorden aanpas aan degenen tegen wie ik spreek, afhankelijk van de woorden die bij hen resoneren. Sommige woorden lijken van gewone woorden plotseling te veranderen in formuleringen die een gevoel van herkenning oproepen. Verhalen en metaforen kunnen dat ook heel goed. We houden allemaal van verhalen omdat die vaak een gevoel of smaak oproepen en niet alleen maar bestaan uit droge concepten.

Een van de verhalen die mijn leraar, Dolano, vaak gebruikte om te verwijzen naar de Eenheid was het volgende. Stel je voor dat je onder water kunt ademen … Loop onder water en doe je mond open. Je kunt niet praten. Je kunt alleen maar je mond opendoen en misschien een geluid als ‘blub blub blub’ uitbrengen. Loop het water uit en ga op zoek naar alle mensen die je bewondert en neem ze mee het water in. De meest verlichte meesters, de meest wijze mensen door de eeuwen heen. Breng je favoriete muzikanten, kunstenaars en uitvoerders mee. Breng alle mensen mee die je in je persoonlijke leven bewondert en respecteert. Breng al je familieleden en vrienden mee. Breng vervolgens alle mensen mee aan wie je een hekel hebt en met wie je het niet eens bent. De slechtste politici die je kunt bedenken. En dan alle mensen die je iets hebben aangedaan. Breng alle mensen mee die je dom of onbetekenend vindt. Al die niet-spirituele mensen aan wie je je stoort. Breng daarna alle mensen mee die je niet kent en van wie je misschien wel vergeten bent dat ze bestaan, zoals straatvegers, voddenboeren, wc-schoonmakers, vrachtwagenchauffeurs, bedienden in de supermarkt … Neem ze allemaal mee onder water. Al die mensen hebben vaak van alles te vertellen, of het nu gaat om wijze woorden en verlicht onderricht of politieke meningen en persoonlijke drama’s, maar als je samen met hen onder water staat, kan ieder van hen slechts zijn mond opendoen en ‘blub blub blub’ zeggen. We zijn allemaal hetzelfde weten en staan niet los van elkaar, ondanks alle ogenschijnlijke verschillen en unieke eigenschappen.

Ik hou ervan om het verhaal van de Koning en de dienaar te gebruiken om de relatie uit te leggen tussen Bewustzijn en Denken. Dat verhaal herinnert ons eraan dat we het denken niet zo serieus moeten nemen en moeten zien dat het denken niet de baas is, wat het ook beweert. De dienaar heeft zichzelf de hele tijd aangezien voor de koning, en door alle inspanning die dat vergt is hij uitgeput geraakt. Uiteindelijk is de dienaar heel dankbaar en opgelucht dat hij alleen maar dienstbaar hoeft te zijn aan de koning. Dat is de overgave van de identiteit die je dacht te zijn aan je ware identiteit als het Leven zelf.

We houden allemaal van verhalen omdat ze ons mee op reis nemen naar de verbeelding en ze ons aanmoedigen om de kern van datgene waarnaar verwezen wordt in onze eigen rechtstreekse ervaring te voelen. Door ons open te stellen voor een eenvoudig verhaal kunnen we concepten herkennen en begrijpen en verbanden leggen die anders heel ingewikkeld kunnen lijken. Eén veelgebruikte metafoor die door verschillende spirituele leraren gebruikt wordt is dat je een golf in de oceaan bent, wat verwijst naar het feit dat de Heelheid alleen maar een afgescheiden individu lijkt te zijn. Als je de essentie van die metafoor werkelijk kunt bevatten, kan het een prachtige aanwijzing zijn. Maar ook al zijn verhalen nuttig, we moeten er niet te zwaar aan tillen. Je vastklampen aan het beeld dat je een golf in de oceaan bent, zal je nooit helpen om de oceaan te worden. Sterker nog, het kan het eenvoudige weten juist weer in de weg gaan zitten. Op een bepaald punt moeten we alles loslaten en op onszelf en ons eenvoudige weten vertrouwen.